Zhvillimet e shpejta në fushën e inteligjencës artificiale (AI) dhe automatizimit po ndryshojnë mënyrën si punojmë në mbarë botën. Robotët, algoritmet dhe sistemet e mençura po kryejnë detyra që më parë bëheshin vetëm nga njerëzit. Por pyetja që shumë punëtorë në Kosovë po e shtrojnë me shqetësim është: A do të na zëvendësojë AI?
Çfarë po ndodh në nivel global?
Në mbarë botën, sektorë si prodhimi, shërbimi ndaj klientit, transporti dhe financa po transformohen nga teknologjitë automatike.
AI tashmë po përdoret për:
Përkthim të teksteve dhe dokumenteve,
Krijimin e përmbajtjes për media e marketing,
Diagnozë mjekësore më të saktë,
Menaxhimin financiar dhe analizën e të dhënave.
Kjo po krijon efikasitet dhe kursim, por edhe pasiguri për miliona punëtorë.
Cilat profesione janë më të rrezikuara në Kosovë?
Sipas trendeve dhe strukturës së tregut të punës në Kosovë, disa kategori janë më të prekura:
Punët administrative dhe të dhënave: si punëtorë në zyre, input i të dhënave, arkivistë.
Shërbimi ndaj klientit: zëvendësuar nga chatbot dhe asistentë virtualë.
Punët prodhuese: veçanërisht në fabrika që mund të automatizohen.
Punët e thjeshta teknike: si dizajn bazik, përpunim teksti apo përkthim gjuhësor.
Por jo gjithçka do zëvendësohet…
AI nuk mund të zëvendësojë:
Kreativitetin e thellë, si në art, muzikë apo ideim strategjik.
Punët që kërkojnë ndërveprim njerëzor dhe empati, si psikologët, edukatorët, ose punëtorët socialë.
Aftësitë praktike komplekse, si punët teknike të terrenit (instalues, ndërtues, elektricistë).
Rolin drejtues dhe vizionar – udhëheqja kërkon më shumë se logjikë.
Çfarë duhet të bëjnë punëtorët dhe të rinjtë në Kosovë?
Zhvilloni aftësi që nuk mund të automatizohen lehtë:
-
Kreativitet, komunikim, zgjidhje problemesh, mendim kritik.
-
Mësoni të përdorni AI si mjet ndihmës, jo si konkurrencë.
-
Ritrainim dhe mësim gjatë gjithë jetës – tregu i punës po ndryshon vazhdimisht.
-
Ndërtoni njohuri digjitale bazë, pavarësisht profesionit tuaj.
A është Kosova e përgatitur për këtë transformim?
Kosova ka një popullsi të re dhe dinamike, por përballen me mungesë të theksuar të edukimit digjital në shkolla dhe universitete. Ende mungon një strategji kombëtare për përgatitjen e fuqisë punëtore për epokën e AI-së.
Nëse nuk veprojmë tani, mund të krijohet një hendek i madh mes tregut të punës dhe zhvillimit teknologjik.
AI nuk është armik, por një mjet i fuqishëm që do të ndryshojë natyrën e punës. Ata që përshtaten dhe mësojnë, do të kenë më shumë mundësi – jo më pak. Në vend që të pyesim “A do të më zëvendësojë AI?”, duhet të pyesim: “Si mund ta përdor AI për të qenë më i suksesshëm në punën time?”
Ferizaj24 do të vazhdojë të sjellë informacione dhe këshilla për të ndihmuar qytetarët të ecin përpara në këtë epokë të re teknologjike.
