Kosova përfundimisht në fillim të vitit 2019 pritet të bëjë largimin e të gjitha kodeve të huaja telefonike dhe të përdor vetëm kodin telefonik të Kosovës +383, bëjnë të ditur përfaqësues të Autoritetit Rregullativ të Komunikimeve Elektronike dhe Postare (ARKEP).
Ndonëse ishte paraparë që në qershor të vitit 2018 t’i jepet fund operimit të kodeve të huaja telefonike dhe të përdoret vetëm kodi +383 i Kosovës, kjo nuk arriti të realizohej.
Sfidë për fillimin e zbatimit në tërësi të kodit telefonik të Kosovës +383, sipas operatorëve të telefonisë mobile Vala dhe Ipko ishin relacionet e tyre me operatorët ndërkombëtarë.
Kryetari i Bordit të ARKEP, Kreshnik Gashi, thotë për Radion Evropa e Lirë se ndonëse në vitin 2018 nuk është arritur të largohen përdorimi i kodeve të huaja, procesi i zbatimit ka shënuar arritje të mëdha.
“Një nga të arritjet që mund të përmenden është largimi i plotë i kodit të Serbisë që ka funksionuar në Kosovë për një periudhe të gjatë nga telefonia fikse. Në telefoninë fikse, të gjithë operatorët qoftë ata të mëdhenj apo të vegjël e kanë zbatuar komplet kodin +383, ndërsa në telefoninë mobile janë hapur mundësitë për të bërë thirrje dhe për të pranuar thirrje me kodin +383. Në këtë mënyrë, tani thirrjet nga e gjithë bota në drejtim të Kosovës mund të bëhen me +383 edhe ne telefoninë mobile edhe fikse”.
“Në këtë proces është bërë edhe përdorimi i kodit +383 në shumë aplikacione që shfrytëzohen në rrjetet sociale”, thotë Gashi.
Afati i dytë për largimin e kodeve të huaja ishte 31 tetori i vitit 2018. Por, në pamundësi për arritjen e këtij afati dy operatorët Vala dhe Ipko kishin kërkuar shtyrje të afatit, por kjo nuk ishte pranuar nga Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike dhe Postare (ARKEP).
Ky autoritet, nxjerri vërejtjen përfundimtare dhe kërkoi që të eliminohen kodet e huaja sa më të shpejtë që është i mundur, derisa me masa sanksionuese bëri të ditur se fillohet nga data 15 janar, 2019.
Tani, 15 janari i vitit 2019 është data e fundit kur operatorët e telefonisë mobile dhe fikse Vala dhe Ipko do të duhet të fillojnë me zbatimin e kodit telefonik +383 ose do të fillohet me masa sanksionuese.
Gashi thekson se ky vendim ishte marrë me qëllim që operatorëve të ju vihet një kusht dhe përfundimisht tu tregohet se nuk do të ketë tolerime tjera të moszbatimit të kodit.
“Ne kemi kontakte të vazhdueshme me të dy operatorët të cilët janë duke punuar që të realizojnë largimin e kodeve të huaja sa më shpejtë. Ne do të presim datën e caktuar (15 janar) dhe vetëm deri atëherë mund të jemi të sigurt se cili do të jetë rezultati.
Megjithatë, tash është marrë vendimi se nëse ka shkelje të atij afati, operatorët e dinë se do të dënohen dhe nuk ka nevojë për ndonjë vendimmarrje të re pasi që vendimi vetëm ekziston dhe do të ketë një dënim mujor prej 10 mijë euro për secilin operatorë që nuk zbaton plotësisht atë vendim”, thekson Gashi.
Aktualisht, në Kosovë ekzistojnë dy operatorë të telefonisë mobile të cilët shfrytëzojnë kode të huaja ndërkombëtare. Telefonia mobile “Vala” shfrytëzon kodin e Monakos (+377), ajo e IPKO-s kodin e Sllovenisë (+386) për të cilat Kosova duhet të paguajë kosto të lartë të shpenzimeve.
Ekspertë të çështjeve të telekomunikacionit e konsideruan neglizhencë të operatorëve telefonik mosrrumbullakimin në afat të caktuar të kodit shtetërorë telefonik të Kosovës +383.
Eksperti i telekomunikacionit, Agron Dida, dikur udhëheqës i Post-Telekomit të Kosovës, në një bisedë për Radion Evropa e Lirë, pati thënë se do të duhej të ndëshkoheshin operatorët për neglizhencën e treguar karshi zbatimit në tërësi të kdit telefonik 383 të Kosovës.
“Unë mendoj që kjo është neglizhencë e pafalshme. Rregullatori (ARKEP) është të vendosë menjëherë gjoba pasi që këta do të vonohen përsëri. Kjo nuk është problem i qytetarëve të Kosovës, por operatorëve të cilët duhet ta zgjidhin. Ata duhet të bëjnë maksimumin e vet për të bërë një shërbim si duhet për qytetarët. Po bëhet një kohë e gjatë që qytetarët kanë problem me komunikim, pasi që softuerët e këtyre sistemeve nuk janë adaptuar si duhet dhe nuk kanë bërë zgjidhje transitore për të kaluar në sistemin e ri në kodin +383”, pati thënë Dida.
Në mungesë të kodit telefonik, vetëm Telekomi i Kosovës, që shfrytëzon linjën +377, i ka paguar për shfrytëzim të kodit 3 milionë euro Telekomit të Monakos, kurse për humbjet komerciale deri në 6 milionë euro. Kostoja e përgjithshme e shkaktuar nga mungesa e kodit telefonik, sipas të dhënave të Qeverisë së Kosovës, i kanë kushtuar humbje vendit deri në mbi 200 milionë euro.
Kosovës iu kishte ndarë kodi telefonik nga Unioni Ndërkombëtar i Telekomunikimeve (ITU) në dhjetor të vitit 2016. Ky kod ishte rezultat i bisedimeve në Bruksel, ndërmjet delegacioneve të Kosovës dhe Serbisë, me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.
Marrja e kodit telefonik, nga zyrtarë të Qeverisë së Kosovës ishte konsideruar e rëndësishme për sovranitetin dhe subjektivitetin e shtetit dhe njohjeve ndërkombëtare e pavarësisë në fushën e telekomit.
